Şap Hastalığı Nedir?

Şap rahatsızlığı, tüm iki tırnaklı hayvanlarda görülmekte olan bulaşıcı bir rahatsızlıktır. Halk dilinde tabak rahatsızlığı da denilmektedir. Diğer bilinen adları da ayak-ağız rahatsızlığı, aft hummasıdır.

Domuz, sığır, keçi ve koyun gibi hayvanlar bu hastalığa yakalanma riski en çok olan hayvanlardır. Bunun haricinde kirpi, fare ve ceylanlarda da bu hastalığa yakalanabilmektedirler.

Hastalık ilk önce ağızda, tırnakta, memede ve işkembede gözlenir. Bu bölgelerde yaralar çıkar. Havyaların bu hastalığa karşı titiziyetleri cinsiyet ve yaşlarına göre değişiklik göstermektedir. Şap rahatsızlığının yedi tipi mevcut. Bunlar A,O,C,Sat3 beraberinde Asya 1’dir. Bu tiplerin bir de birbirinden fazla alt tipleri vardır. Koruyucu aşılar bu tiplere göre hazırlanır.

Şap Hastalığının Bulaşması

Hastalığa sahip olan havyaların sağlam hayvanlara teması, idrar, gübre, süt, sperm tarzı şeylerle rahatsızlık bulaşır. Hastalık sürüler arasında temasla ve havadaki zararlı yazılımın solunması ile bulaşır. Bu zararlı yazılım rüzgar varken fazla uzaklara dahi gidebilir. Su içerisinde zararlı yazılımın mesafesinin daha da arttığı bilinir.

Hayvanların dinamikliği zararlı yazılımın sürüye bulaşmasına yol açmaktadır. Bu zararlı yazılım uzun bir süre ette, ilikte, sakatatta ve pastörize ürünlerin içerisinde yaşar.

Şap Hastalığının İnsanlardaki Belirtileri

Hasta hayvanın sütünü içen çocuklar yada erişkinlerde ağız, göz ve parmaklarda su keseleri oluşur. İnsanlarda tehlikeli boyutta değildir.

Virüsün Dayanıklılığı

1. Virüs güneşle direkt temasa geçerse kısa zamanla yok olur.
2. Sıcağa dayanıklı değildir. 85 derecede hemen ölürler.
3. Soğuğu, kuru ve karanlık alanları sever.
4. Sığırların derisinde, lastik çizmede, samanda, toprağın üstünde, kurumuş otlarda beş ay süreyle rahatsızlığı yayma gücüne sahiptir.
5. 1/2000 lik konsantre formul ; % 3–5 çamaşır sodası , %4 -5 lik soda; 1/10 sulandırılan sirke ve ya % 4 alkol; 1/200 potasyum permanganat; /250 lodophore olarak ki antiseptiklere karşı duyarlıdırlar.

Hayvanda çıkan yaraların iyileşebilmesi için yukardaki antiseptikler kullanılmalıdır. Antibiyotik ve pomatlarla iyileşme vakti hızlandırılır.

Şap Hastalığı Karşı Alınacak Önlemler:

1. Hayvanlarda aşılanma bulunması gerekebilir. Aşılar soğuk zincirle taşınmalı, kurala makul biçimde yapılması gereklidir.
2. Hayvanlar yeni satın alınmışsa, on gün karantinada tutulması gerekebilir.
3. Ahıra görevliden diğer hiç kimsenin girmemesi, görevlinin de özel elbise ve çizmeyle girmesi gerekebilir.
4. Sağım önce ve sonrasında malzemelerin yıkanması şarttır.
5. Hastalığın olduğu yerlerden hayvan alınmaması gerekebilir.
6. Ölü hayvanların yakılması ya da çukura gömülmesi ve üstlerine kireç dökülmesi gerekebilir. Kullanılan malzemelerin 80 derecede kaynatılmalıdır.