Çocuk ve ergenlerde yas süreci nasıl geçer? Yakını ölen çocuklara nasıl davranılmalı?

Beslenme, Genel, Sağlık Şub 14, 2023 Yorum Yok

Türkiye’de üst üste meydana gelen şiddetli sarsıntılar 7’den 70’e herkesi ruhsal olarak epey etkiledi. Yakınlarının vefat haberini Meydan binlerce şahıs Yas sürecine girdi. Birinci dereceden yakınını kaybeden çocukların Yas süreci için uzmanlar ihtarda bulundu. Pekala çocuk ve ergenlerde Yas süreci nasıl geçer? Yaslı çocuklara karşı yaklaşım nasıl olmalıdır?

6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen zelzelelerin geriye bıraktığı yıkım ve kayıplar bütün Türkiye’yi Yasa boğdu. zelzele bölgesi için milyonlarca insan ve yardım kuruluşları tarafından yardım seferberliği düzenlenirken uzmanlar da depremzedelerin bu süreci çabuk atlatmaları için harekete geçti. Bilhassa çocuklar gerilim denetimi yapamadıkları için anne-baba kardeş üzere yakınlarının vefatı, onlarda travmatik sonuçlara yol açabileceği vurgulanıyor. Bununla başa çıkmanın yollarını anlatan uzmanlar öncelikle birinci dereceden (anne-baba, kardeş) yakınını kaybeden çocukların ıslak skalasına nazaran Yas sürecinin denetimli geçirilmesi gerektiğini vurguluyor. Öğr. Üyesi Çocuk ve Genç Psikiyatristi Prof. Dr. Sevcan Karakoç, depremi yaşayan çocukların erişkinlerden daha farklı etkilendiklerini ve bu nedenle çocuklara karşı yaklaşımın erişkinlere nazaran daha farklı olması gerektiğini belirtti.

ÇOCUK VE ERGENLERDE Yas SÜRECİ NASIL OLMALI?

Yakınını kaybeden çocukların bir yetişkine nazaran reaksiyonlarının daha Çok ve denetimsiz olacağını söyleyen uzmanlar, olağanda bir kayıpta verilen reaksiyonları beş kümeye ayırarak çocuklarda karşılaşılan durumları şu biçimde aktarıyor:

“İlkinde şok evresidediğimiz Devre oluyor, donakalıyorlar ve hiçbir reaksiyon vermeyenbir Küme olabiliyor. Şoka eşlik eden bir inkâr dönemioluyor. Daha sonrasında öfke, pazarlık, depresyon, kabullenme biçiminde sürecin devamlılığı var. Çocuklarda genelde karşılaştığımız, akut dönem, birinci günler ve birinci haftalarda göreceğimiz reaksiyon şu andaşok, inkâr ve tahminen de öfke halinde olacaktır.”

“ERGENLİK PERİYODUNDA Yasa VERİLEN REAKSİYONLAR YETİŞKİNLERE NAZARAN DAHA FARKLIDIR”

Çocuklar ve ergenler ile yetişkinler ortasında Yasa verilen yansıların Fazla farklı olduğu belirtilirken; çocukların sahip olunan dünyayı anlaması beyin ve algı kapasitesinin gelişmesi vakte yayılır. Bu sebeple 0 – 18 yaş; bebek, erken çocukluk, ilkokul çocukluğu ve ergenlik periyodunda Yasa verilen yansılar erişkinlere kıyasen farklıdır. Oyun devri denilen 6 ıslak öncesi çocuklar, somut kavramları daha Çok anlayabilirler. Münasebetiyle vefat üzere soyut olan kavramları tanımlayamayabilirler. Vefatın, Geri dönüşümü olmayan, üniversal bir gerçek olduğunu 0-6 ıslak ortasındaki çocuklar anlamlandıramayacağı için ölen kişinin Geri dönmeyeceği, Acı çekmeyeceği, artık yaşamadığı bilgisinin çocuklara aktarılması yanlışsız bir üslup ile aktarılması gerekir.

ÖLÜMÜ ÇOCUKLARA SOMUT ÖRNEKLERLE AKTARIN!

Ölümün çocuklara somut örneklerle anlatılması onların Yas sürecini daha sakin geçirmelerini sağlayacaktır. Prof. Dr. Karakoç, bu mevzuya şu halde değiniyor:

“Küçük çocuklar soyut kavramları Fazla algılayamayacakları için aslında onlara somut örneklerle yaklaşmak gerek. Ağaçtan düşen yapraklar yahut daha Evvel kaybettikleri bir hayvan olabilir. Ya da genelde kelebek ve koza metaforu kullanılıyor. ‘Kozasından çıkmış bir kelebek uçtu gitti fakat geride kozası kaldı’ şeklinde kavramlar kullanabiliriz. Bilhassa bizim kültürel yapımızda olsa bile birtakım dini temalara değinilmemesi gerekebilir. Melek oldu’, ‘cennete gitti’, ‘Allah yanına aldı’ üzere şeyleri Özellikle Ufak çocuklara söylememek Müsait olur. Bu sefer Ufak çocuklar da Allah’ın kendi yanına almasını isteyebilir. Yahut tam Aksine Allah’a karşı isyanda bulunabilir. Ufak çocuklar bu kavramları bilmez. Bu nedenle daha somut örneklerle açıklamak gerekiyor. ‘Seyahate gitti gelecek’, ‘uzun bir seyahate çıktı’, bunlar da çocukları belgisiz bir noktada bırakıyor ve çocukları beklentiye sokuyor. ‘Ne Vakit gelecek, nereye gitti’ üzere sorular sorabilirler. Bu nedenle daha dürüst olmalı, Aleni ve net halde anlaşılır lisanla aktarmak gerekiyor.”

YAKINI ÖLEN ÇOCUKLARIN ADAPTASYONU çok güç OLUR!

Ailesini kaybeden çocukların adaptasyon sürecine değinen uzmanlar, Özellikle sarsıntıda ailesini kaybeden çocukların adaptasyonlarının Fazla güçlü olduğunu vurguluyor. zelzele sonucu en yakınlarını, konutunu, okulunu kaybeden çocukların tekrar muteber halde bağ kurması, dünya ile inançla temas kurabilmesi için onlara Yardımcı olmak gerekir. 

Uzmanlar, yakınını kaybeden çocukların süreci kabullenmesinin Vakit alacağını söylüyor. Mevt haberi sonrasında çocuklarda oluşabilecek uykusuzluk, hırçınlık, uyumsuzluk hallerinin 5-6 haftayı geçmesi durumunda profesyonel bir takviye alınması gerektiğine vurgu yapılıyor.

Yorum Yok

Yorum Yap

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir