Kahramanmaraş zelzelelerinin akabinde hayvanların felaketi evvelce hissedebildiklerine dair birçok argümanlar ortaya atıldı. Hayvanların sarsıntısı evvelce hissettiğine dair fikirler Fazla eskiye dayanırken, bilimsel datalar mevzuya ait merak edilen sorulara yanıt verdi. Pekala hayvanlar zelzelesi evvelce hisseder mi? İşte zelzele öncesinde hayvanların olağandışı hareketleri…
Türkiye, Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve gerisindeki tetikleyici sarsıntıların yaralarını sarmaya devam ediyor. 40 bini aşkın vatandaşın vefat ettiği sarsıntılarda Çehre binlerce insanın da hayata tutunması mucizelere tanıklık ettirdi. Asrın felaketi olarak tarihe geçen sarsıntıların akabinde toplumsal medya kullanıcıları hayvanlar hakkında Değerli bir sav ortaya sundu. Sarsıntıdan Çabucak Evvel kedi, köpek ve kuşların Tuhaf davrandığı ileri sürüldü. Kuşların sürü halde uçtuğu köpeklerin de ulumaya başladığı söylendi. Bu savların akabinde ‘Hayvanlar sarsıntısı evvelden hissedebilir mi? sorusu başları kurcalamaya başladı. Birçok kişinin araştırmaya başladığı hususa ait bilimsel datalar ortaya çıktı. Bilgiler sonucunda hayvanlar, birincil olan P dalgasını evvelden seziyor.
HAYVANLAR P DALGALARINI HİSSEDEBİLİYOR
ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu’na (USGS) nazaran, bir sarsıntıdan evvelki saniyelerdeki olağandışı hayvan davranışları, iki Cin sismik dalga ortasındaki farkla açıklanıyor. Birincil dalgalar ya da P dalgaları bir zelzeleden birinci yayılan ve merkez üssünden saniyede birkaç km süratle ilerleyen dalgalara deniliyor. USGS, bunların hayvanlar için daha ayrım edilebilir olduğunu söylüyor. P dalgalarını, yeri yuvarlanma hareketiyle sarsan daha kuvvetli ikincil yahut S dalgaları takip ediyor.
Konuya ait USGS kılavuzunda, “Çok az insan zelzele kaynağından en süratli ilerleyen ve daha Aka S dalgasından Evvel gelen daha Ufak P dalgasını ayrım eder. Lakin daha keskin duyulara sahip birçok hayvan, S dalgası gelmeden saniyeler Evvel P dalgasını hissedebilir.” deniliyor.
Bununla birlikte, sismoloji makineleri tarafından tespit ve tahlil edilen birinci sarsıntılar, erken İkaz sistemleri tarafından zelzeleleri varsayım etmek için de kullanılıyor. Bu Cin aygıtlar, ekseriyetle sarsıntıya bir dakikadan daha az kala bir müddet içinde İkaz verirken hayvanlar sarsıntıları Çağdaş aygıtlardan daha güzel algılıyor olabilir mi?
“BU SİSMİK BİR AKTİVİTE DEĞİL”
Almanya’da yer Meydan Max Planck Hayvan Davranışları Enstitüsü’nde, ilim araştırmalarının bile yetersiz kaldığı mevzuya ilişkin Martin Wikelski, şu açıklamalara imza attı:
“Hayvanların zelzelelerin öncülerini nitekim hissettiklerine dair Fazla düzgün bir göstergemiz Mevcut ve bu sismik aktivite değil.”
DEPREMDEN 45 DAKİKA önce OLAĞANDIŞI DAVRANMAYA BAŞLADILAR
Wikelsi’nin 2020’de yayınlanan bir çalışmasında ise o ve meslektaşları, hayvanların zelzele olup olmayacağını evvelden tespit edebilmelerini anlayabilmek için bir çiftlikteki ineklere, köpeklere ve koyunlara elektronik etiketler taktı. Aylar boyunca izlenen hayvanların, yakınlarda tespit edilen sekiz Aka sarsıntının yedisinden evvel, 45 dakikadan Çok bir müddet boyunca alışılmadık derecede hareketli oldukları görüldü.
Wikelski’nin “temelde hayvanlar için Ufak cep telefonları” olarak tanımladığı aygıtlarla yürütülen araştırma, hayvanların sarsıntıları potansiyel olarak insanlardan 12 saatten daha evvel, rastgele bir zelzeleden Fazla evvel, tespit edebileceklerini öne sürdü.
Diğer taraftan Wikelski, hayvanların alışılmadık yansılar vermesinin nedenlerinin şimdi net olmadığını söyledi. Wikelski, “Bize bir şeyler söyleyebileceklerine dair işaretler var. Bunu nasıl yaptıklarını şimdi bilmiyoruz. İnekler başlangıçta donup kaldılar, hiç devinim etmediler. Sonra köpekler havlamaya başladı.” diye konuştu.
Wikelski’nin çalışmasında, hayvanların zelzeleleri merkez üssünden 20 km uzaklığa kadar evvelden tespit edebilmiş olabileceklerini söyledi. Wikelski, ayrıyeten çiftlik hayvanlarının yer altı basıncı nedeniyle havaya salınan demir düzeylerine reaksiyon verip vermediği konusunda daha Çok araştırma yapmayı planladığını aktararak, “Bu hayvanların kavrıyor üzere göründüğü Öbür faktörler de var. lakin bu hala bir kara kutu” dedi.
Yorum Yok